HƯỞNG ỨNG NGÀY THẾ GIỚI PHÒNG CHỐNG SỐT RÉT 25/4
Ngày 25 tháng 4 hàng năm, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) kỷ niệm ngày thế giới phòng chống sốt rét nhằm nhấn mạnh cam kết cộng đồng về bệnh sốt rét, cũng như sức mạnh toàn cầu trong việc đoàn kết vì mục tiêu chung hướng đến một thế giới không còn bệnh sốt rét.
Ngày Thế giới phòng chống sốt rét 25/4 được kỳ họp thứ 60 Đại Hội Đồng Y tế Thế giới tháng 5/2007 ấn định là ngày để ghi nhận nỗ lực toàn cầu nhằm kiểm soát bệnh sốt rét một cách hiệu quả. Mục đích của sự kiện này là cho các quốc gia đang ở trong vùng bị ảnh hưởng có cơ hội học hỏi lẫn nhau và hỗ trợ các quốc gia để cùng nỗ lực chống lại căn bệnh này.
Bệnh sốt rét là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất và là vấn đề rất nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng. Bệnh gây ra bởi ký sinh trùng Plasmodium, lây truyền từ người này sang người khác khi những người này bị muỗi đốt. Bệnh phổ biến ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới của châu Mỹ, châu Á và châu Phi. Mỗi năm có khoảng 515 triệu người mắc bệnh, từ 1 đến 3 triệu người tử vong - đa số là trẻ em ở khu vực phía nam sa mạc Sahara và châu Phi. Sốt rét thường đi kèm với đói nghèo, lạc hậu và là một cản trở lớn đối với sự phát triển kinh tế.
Theo thống kê, trong 15 tuần đầu năm 2022, tình hình sốt rét trên cả nước tương đối ổn định, số trường hợp mắc sốt rét giảm 32% so với cùng kỳ năm 2021, tập trung ở một số tỉnh: Lai Châu, Gia Lai, Bình Phương, Đắk Nông.
Mọi người đều có thể nhiễm bệnh sốt rét. Khi điều trị kịp thời, người bị sốt rét thường có thể hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, bệnh sốt rét nặng có thể tiến triển cực kỳ nhanh chóng và gây tử vong chỉ trong vòng vài giờ hoặc vài ngày. Đối với hầu hết các ca bệnh nặng phải có chế độ chăm sóc và điều trị đặc biệt, tỉ lệ tử vong có thể lên đến 20%. Bệnh sốt rét ở trẻ em gây mất máu và gây tổn thương não trực tiếp do sốt rét thể não. Những trẻ sống sót do sốt rét thể não có nguy cơ bị suy giảm thần kinh và nhận thức, rối loạn hành vi và động kinh.
Tác nhân gây ra bệnh sốt rét đó là ký sinh trùng sốt rét thuộc chi Plasmodium (ngành Apicomplexa). Ở người, bệnh sốt rét gây ra bởi 5 loài: Plasmodium falciparum, Plasmodium malariae, Plasmodium ovale, Plasmodium vivax và Plasmodium knowlesi. Ký sinh trùng sốt rét không tồn tại ở môi trường bên ngoài, chỉ tồn tại trong máu người và trong cơ thể muỗi truyền bệnh.
Ngày Thế giới phòng chống sốt rét 25/4 được kỳ họp thứ 60 Đại Hội Đồng Y tế Thế giới tháng 5/2007 ấn định là ngày để ghi nhận nỗ lực toàn cầu nhằm kiểm soát bệnh sốt rét một cách hiệu quả. Mục đích của sự kiện này là cho các quốc gia đang ở trong vùng bị ảnh hưởng có cơ hội học hỏi lẫn nhau và hỗ trợ các quốc gia để cùng nỗ lực chống lại căn bệnh này.
Bệnh sốt rét là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất và là vấn đề rất nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng. Bệnh gây ra bởi ký sinh trùng Plasmodium, lây truyền từ người này sang người khác khi những người này bị muỗi đốt. Bệnh phổ biến ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới của châu Mỹ, châu Á và châu Phi. Mỗi năm có khoảng 515 triệu người mắc bệnh, từ 1 đến 3 triệu người tử vong - đa số là trẻ em ở khu vực phía nam sa mạc Sahara và châu Phi. Sốt rét thường đi kèm với đói nghèo, lạc hậu và là một cản trở lớn đối với sự phát triển kinh tế.
Theo thống kê, trong 15 tuần đầu năm 2022, tình hình sốt rét trên cả nước tương đối ổn định, số trường hợp mắc sốt rét giảm 32% so với cùng kỳ năm 2021, tập trung ở một số tỉnh: Lai Châu, Gia Lai, Bình Phương, Đắk Nông.
Mọi người đều có thể nhiễm bệnh sốt rét. Khi điều trị kịp thời, người bị sốt rét thường có thể hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, bệnh sốt rét nặng có thể tiến triển cực kỳ nhanh chóng và gây tử vong chỉ trong vòng vài giờ hoặc vài ngày. Đối với hầu hết các ca bệnh nặng phải có chế độ chăm sóc và điều trị đặc biệt, tỉ lệ tử vong có thể lên đến 20%. Bệnh sốt rét ở trẻ em gây mất máu và gây tổn thương não trực tiếp do sốt rét thể não. Những trẻ sống sót do sốt rét thể não có nguy cơ bị suy giảm thần kinh và nhận thức, rối loạn hành vi và động kinh.
Tác nhân gây ra bệnh sốt rét đó là ký sinh trùng sốt rét thuộc chi Plasmodium (ngành Apicomplexa). Ở người, bệnh sốt rét gây ra bởi 5 loài: Plasmodium falciparum, Plasmodium malariae, Plasmodium ovale, Plasmodium vivax và Plasmodium knowlesi. Ký sinh trùng sốt rét không tồn tại ở môi trường bên ngoài, chỉ tồn tại trong máu người và trong cơ thể muỗi truyền bệnh.
Ngày sốt rét Thế giới năm 2022 với chủ đề: “Tăng cường các biện pháp phòng chống để giảm gánh nặng và tử vong do sốt rét”. Theo các bác sĩ chuyên khoa, việc chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời sốt rét có tính quyết định trong phòng ngừa dịch bệnh. Các biện pháp phòng bệnh sốt rét, gồm:
- Phòng muỗi đốt như: Đặt rèm che ở cửa ra vào và cửa sổ; sử dụng lưới chắn muỗi; xử lý quần áo và đồ dùng với các sản phẩm có chứa 0,5% permethrin, được bảo vệ thông qua một số lần giặt; sử dụng chất chống muỗi như DEET (diethyltoluamide) 25 đến 35% đối với da tiếp xúc; mặc áo sơ mi và quần dài tay bảo vệ, đặc biệt ở thời điểm giữa lúc trời sáng và trời tối, khi muỗi Anophen đang hoạt động
- Vệ sinh môi trường xung quanh, loại bỏ nơi trú ẩn của muỗi như phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, sắp xếp các vật dụng ngăn nắp, sạch sẽ; định kỳ phun, tẩm hóa chất diệt muỗi.
- Những người đi làm ở vùng rừng núi cần mang theo màn để ngủ, trước khi đi nên đến cơ sở y tế để được cấp thuốc uống phòng và khi trở về phải đến cơ sở y tế để được khám, xét nghiệm; nếu có bị sốt rét sẽ được điều trị kịp thời.
- Khi thấy các triệu chứng của bệnh sốt rét như rét run, sốt nóng sau đó vã mồ hôi hoặc cảm thấy ớn lạnh, gai rét, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
- Nên trồng các loại cây sả, húng thơm, hương thảo, cúc vạn thọ trong nhà, sân vườn… vừa thân thiện với môi trường, vừa giúp phòng chống và xua đuổi muỗi hiệu quả.
Hưởng ứng Ngày Thế giới phòng chống sốt rét năm 2022, mỗi người dân hãy cùng ngành y tế chung tay, nỗ lực cùng thực hiện các biện pháp phòng chống sốt rét để giảm gánh nặng và tử vong do sốt rét./.
- Phòng muỗi đốt như: Đặt rèm che ở cửa ra vào và cửa sổ; sử dụng lưới chắn muỗi; xử lý quần áo và đồ dùng với các sản phẩm có chứa 0,5% permethrin, được bảo vệ thông qua một số lần giặt; sử dụng chất chống muỗi như DEET (diethyltoluamide) 25 đến 35% đối với da tiếp xúc; mặc áo sơ mi và quần dài tay bảo vệ, đặc biệt ở thời điểm giữa lúc trời sáng và trời tối, khi muỗi Anophen đang hoạt động
- Vệ sinh môi trường xung quanh, loại bỏ nơi trú ẩn của muỗi như phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, sắp xếp các vật dụng ngăn nắp, sạch sẽ; định kỳ phun, tẩm hóa chất diệt muỗi.
- Những người đi làm ở vùng rừng núi cần mang theo màn để ngủ, trước khi đi nên đến cơ sở y tế để được cấp thuốc uống phòng và khi trở về phải đến cơ sở y tế để được khám, xét nghiệm; nếu có bị sốt rét sẽ được điều trị kịp thời.
- Khi thấy các triệu chứng của bệnh sốt rét như rét run, sốt nóng sau đó vã mồ hôi hoặc cảm thấy ớn lạnh, gai rét, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
- Nên trồng các loại cây sả, húng thơm, hương thảo, cúc vạn thọ trong nhà, sân vườn… vừa thân thiện với môi trường, vừa giúp phòng chống và xua đuổi muỗi hiệu quả.
Hưởng ứng Ngày Thế giới phòng chống sốt rét năm 2022, mỗi người dân hãy cùng ngành y tế chung tay, nỗ lực cùng thực hiện các biện pháp phòng chống sốt rét để giảm gánh nặng và tử vong do sốt rét./.
Hoàng Thu Nga - Phòng CTXH