HƯỚNG DÂN NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ HOÀN TOÀN TRONG 6 THÁNG ĐẦU TIÊN

SKĐS - Nuôi con bằng sữa mẹ là phương pháp nuôi dưỡng tự nhiên và tối ưu nhất đối với sự phát triển của trẻ nhỏ, là biện pháp có thể tác động nhiều nhất đến sự sống còn trong 2 năm đầu đời của trẻ.

Nuôi con bằng sữa mẹ đem lại nhiều lợi ích cho cả mẹ và bé

Trẻ được ăn sữa mẹ ít mắc các bệnh về nhiễm khuẩn

Bú sữa mẹ hoàn toàn có thể giúp ngăn ngừa 13% các trường hợp tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi. Tuy vậy tỷ lệ nuôi con bằng sữa mẹ tại Việt nam giảm trong thời gian qua vì nhiều nguyên do: quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa, sự tham gia của phụ nữ vào đời sống xã hội, sự tấn công của nền công nghiệp sản xuất thực phẩm thay thế sữa mẹ …
Nuôi con bằng sữa mẹ luôn được UNICEF, WHO, Bộ Y tế và các chuyên gia y tế khuyến cáo vì nhiều lợi ích sữa mẹ đối với sức khỏe không chỉ con mà của cả mẹ. Nuôi con bằng sữa mẹ là phương pháp nuôi dưỡng tự nhiên và tối ưu nhất đối với sự phát triển của trẻ nhỏ, là biện pháp có thể tác động nhiều nhất đến sự sống còn trong 2 năm đầu đời của trẻ. Bú sữa mẹ hoàn toàn có thể giúp ngăn ngừa 13% các trường hợp tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi. Tuy vậy tỷ lệ nuôi con bằng sữa mẹ tại Việt nam giảm trong thời gian qua vì nhiều nguyên do: quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa, sự tham gia của phụ nữ vào đời sống xã hội, sự tấn công của nền công nghiệp sản xuất thực phẩm thay thế sữa mẹ …
Nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy trẻ được nuôi bằng sữa mẹ ít mắc các bệnh nhiễm khuẩn, suy dinh dưỡng, thừa cân béo phì, khi trưởng thành nguy cơ mắc các bệnh mãn tính không lây ít hơn hẳn trẻ không được nuôi bằng sữa mẹ.
Trước hết, sữa mẹ là thức ǎn hoàn chỉnh nhất, thích hợp nhất đối với trẻ, vì trong sữa mẹ có đủ nǎng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết như đạm, đường, mỡ, vitamin và muối khoáng với tỉ lệ thích hợp cho sự hấp thụ và phát triển cơ thể trẻ. Bú mẹ, trẻ sẽ lớn nhanh, phòng được suy dinh dưỡng.
Sữa mẹ là dịch thể sinh học tự nhiên chứa nhiều chất kháng khuẩn, tǎng cường sức đề kháng cho trẻ. Trong sữa mẹ có những yếu tố miễn dịch giúp bảo vệ cơ thể mà không một thức ǎn nào có thể thay thế được nên trẻ được bú sữa mẹ sẽ ít mắc bệnh. Sữa mẹ có tác dụng chống dị ứng. Trẻ bú mẹ ít bị dị ứng, ezema như ǎn sữa bò. Cho trẻ bú sữa mẹ rất thuận lợi vì không phụ thuộc vào giờ giấc, không cần dụng cụ pha chế. Trẻ bú sữa mẹ sẽkinh tế hơn nhiều so với nuôi nhân tạo bằng sữa bò vì sữa mẹ không mất tiền mua. Nuôi con bằng sữa mẹ sẽ tăng cường tình cảm gắn bó mẹ con, đó là yếu tố tâm lý quan trọng giúp cho sự phát triển hài hòa của đứa trẻ.
Hướng dẫn nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn
Theo Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Bộ Y tế, nên cho trẻ bú mẹ ngay trong vòng 1 giờ đầu sau sinh, ngay cả khi sữa chưa về để trẻ được bú sữa non. Sữa non được hình thành từ tuần thứ 14-16 của thai kỳ và được tiết ra trong 1-3 ngày sau sinh. Sữa non có màu vàng nhạt hoặc trong, sánh đặc, giàu chất kháng khuẩn, nhiều vitamin A, chất đạm giúp trẻ phòng chống nhiễm khuẩn.
Trong 3 ngày đầu thường lượng sữa chưa nhiều (còn gọi là sữa chưa về) nhưng đủ cho trẻ mới sinh vì: Trẻ bú sớm tốt cho cả mẹ và con: Trẻ mút vú làm cho sữa về nhanh hơn, giúp dạ con co tốt hơn, giảm nguy cơ chảy máu sau sinh cho mẹ, giúp trẻ được ấm áp hơn. Cho trẻ bú hoàn toàn bằng sữa mẹ mà không cần cho ăn hoặc uống thêm bất cứ thứ gì khác, kể cả nước tráng miệng. Cho trẻ bú theo nhu cầu, bất cứ khi nào trẻ muốn, cả ngày lẫn đêm. Mẹ có thể nằm, ngồi hoặc đứng cho trẻ bú.
Tư thế cho trẻ bú đúng: giữ cho thân và đầu trẻ thẳng hàng, miệng trẻ đối diện vú mẹ, thân trẻ áp sát vào người mẹ. Cho trẻ bú hết sữa bầu vú bên này rồi mới chuyển sang bên kia. Trẻ bị ốm (đau) càng cần cho bú nhiều hơn. Trẻ không bú được thì vắt sữa mẹ và cho uống bằng cốc hoặc thìa. Không cho trẻ bú bình vì trẻ dễ bị tiêu chảy.
Trường hợp người mẹ phải đi làm, có thể vắt sữa và bảo quản cho trẻ ăn. Đựng sữa mẹ vắt ra trong cốc sạch, đậy nắp kín. Để sữa mẹ nơi thoáng mát ở nhiệt độ phòng (19-26 độ), sử dụng tốt nhất trong vòng 4 giờ (có thể để được 6-8 giờ); trong ngăn mát tủ lạnh (<4 độ C), sử dụng tốt nhất trong 4 ngày (có thể tới 8 ngày); trong ngăn đá tủ lạnh (-18 đến -20 độ C), sử dụng tốt nhất trong 6 tháng (có thể tới 12 tháng). Cho từ 60-120ml sữa vào một cốc (đủ ăn 1 lần) và ghi ngày giờ vắt sữa vào cốc. Khi mang sữa ra khỏi tủ lạnh (nếu lấy từ ngăn đá cần rã đông bằng cách đưa sữa xuống ngăn mát tủ lạnh cho đỡ đông, rồi để ở nhiệt độ thường cho đến khi tan hết đá), để sữa ấm tự nhiên hoặc đặt vào chén nước ấm. Không làm ấm sữa mẹ bằng cách đun trên bếp hoặc cho vào lò vi sóng.
Ngày thứ nhất sau sinh, dạ dày của trẻ chỉ có thể chứa tối đa 5-7ml sữa và sẽ tiêu hoá trong vòng 1 giờ. Như vậy dung tích dạ dày trẻ và lượng sữa non là hoàn toàn phù hợp với tần suất bú 10-12 lần/ngày. Ngày thứ 3: dung tích dạ dày bằng quả bóng bàn, chứa được 22-27ml Ngày thứ 5-7: Bằng quả trứng gà, chứa được 43-57 ml.
Người mẹ cần ăn đủ chất dinh dưỡng, uống đủ nước (mỗi ngày khoảng 2-3 lít nước). Giữ cho tinh thần thoải mái, nghỉ ngơi hợp lý, ngủ ít nhất 8 giờ mỗi ngày và tin tưởng mình có đủ sữa nuôi con. Cho trẻ bú nhiều lần, cả ban ngày và ban đêm. Cho trẻ ngậm bắt vú đúng thì trẻ sẽ bú đủ và mẹ sẽ tiết nhiều sữa hơn, tránh được nguy cơ tắc tia sữa và nứt chân núm vú (nứt cổ gà). Khi nuôi con bú, điều trước tiên cần phải quan tâm là người mẹ cần được ǎn đủ, uống đủ, ngủ đủ. Khẩu phần ǎn cần cao hơn mức bình thường. Nên hạn chế các thức ǎn gia vị như ớt, hành, tỏi có thể qua sữa gây mùi khó chịu, trẻ dễ bỏ bú.
Khi cho con bú, nên hạn chế dùng thuốc vì một số thuốc có thể qua sữa gây ngộ độc cho trẻ và làm giảm tiết sữa. Người mẹ cho con bú nên uống nhiều nước nhất là cháo, nước quả, sữa... (mỗi ngàykhoảng một lít rưỡi đến hai lít). Vì sữa mẹ được tiết theo cơ chế phản xạ, cho nên tinh thần của người mẹ phải thoải mái, tự tin tránh những cǎng thẳng, cảm xúc buồn phiền, lo âu, mất ngủ. Chế độ lao động nghỉ ngơi sau khi sinh đẻ có ảnh hưởng đến bài tiết sữa.

Nguồn: Báo Sức khỏe đời sống (suckhoedoisong.vn)

Trần Đình Tùng - Phòng CTXH